Abraham of Sara zien bij 50 jaar: Waarom zeggen we dat en wat betekent het precies? (2024)

Het is een typisch Nederlandse traditie. Een sarah huren wanneer een vrouw een halve eeuw jarig is. Of een abraham pop voor de man. De gigantische opblaaspop wordt dan in de tuin gezet zodat niemand deze bijzondere gebeurtenis noch het feest kan missen. Memorabel, komisch en redelijk gênant, maar waar komt deze traditie vandaan? Waarom zeggen we dat iemand abraham of sarah heeft gezien wanneer ze 50 jaar worden?

Abraham of sarah

In de Hebreeuwse bijbel komen de namen Abraham en Sarah voor. Abraham is een van de drie aartsvaders, naast Isaak en Jacob. Abraham was de aartsvader van de joden, christen en moslims. In Bijbelpassage Johannes 8:57 staat op een gegeven moment beschreven dat Jezus aan ongelovigen vertelde Abraham te hebben gezien. Iemand met veel levenservaring en wijsheid, maar eeuwen voor de geboorte van Jezus was overleden. Hierdoor zeiden de ongelovigen tegen Jezus dat hij te jong was en onmogelijk Abraham kon hebben gezien. Hij was immers nog geen vijftig jaar oud.

In een andere Bijbelpassage Genesis 18:10-12 wordt beschreven hoe Sarah, inmiddels op hoge leeftijd, meeluistert naar een gesprek tussen haar man Abraham en God die over een jaar nageslacht beloofde. Sarah, beseffend dat haar vruchtbare jaren ver achter haar liggen moest hier stiekem om lachen. Abraham en Sarah kregen overigens wel een zoon, ondanks hun hoge leeftijd. Sarah was 90 toen ze Isaak kreeg. Uiteindelijk heeft Abraham 175 jaar geleefd en zijn vrouw Sara 127 jaar.

Dikke Van Dale

Abraham staat sinds 1898 in de Dikke Van Dale. In eerste instantie werd de uitdrukking abraham zien of abraham gezien hebben gekoppeld aan mannen die 50 jaar oud werden, maar nog ongetrouwd waren. Later werd dit aangepast naar ‘overleden op of na hun vijftigste verjaardag. Pas vanaf 1976 staat de beschrijving ‘abraham gezien hebben’ zoals wij het nu kennen, namelijk als een man vijftig jaar heeft gepasseerd. Volgens de Dikke van Dale uit 1992 is ‘sarah’ Een pop van droogdeeg, banket, vlees of stof in de vorm van een oudere vrouw. Hedendaagse ‘Je ziet sarah (of sara)’ werd echter pas in 2005 bijgeschreven in de Dikke Van Dale. Dit komt omdat vroeger niet alleen de mannen, maar ook de vrouwen ‘abraham zagen’ bij 50 jaar. Het is dan ook goed mogelijk dat ‘sarah zien’ in het leven werd geroepen omdat men op zoek was naar een vrouwelijke tegenhanger van abraham. Sara, naar zijn vrouw, was dan een vrij logische keus.

Algemene benaming

Is het je trouwens opgevallen dat ik de namen dan weer wel met een hoofdletter schrijf en dan weer niet? Dat heeft alles te maken met de Nederlandse taal. Namen schrijf je natuurlijk met een hoofdletter, maar wanneer je ‘abraham of sara (sarah) ziet’ zijn deze van oorsprong namen algemene benaming en dan schrijf je het met een kleine letter.

Abraham of sarah zien

Net als de meeste Nederlandse spreekwoorden en uitdrukkingen stamt ook ‘abraham gezien hebben’ en ‘sara zien’ uit de oude Bijbel. De betekenis heeft echt vrij weinig met de feestelijke traditie die heel Nederland in ere houdt. Ook weet een groot deel van de mensen vaak niet de oorspronkelijke betekenis van deze uitdrukking. Desalniettemin heeft deze vrolijke traditie een belangrijke plek ingenomen in de Nederlandse cultuur. Een 50 jaar geworden vrouw of man in het zonnetje zetten op zijn of haar verjaardag laten we niet onopgemerkt voorbij gaan. Overigens is het zo dat je ook na je vijftigste verjaardag ‘sara ziet’ of ‘sara gezien hebt’. Waar de traditie ook vandaan komt, de betekenis en het verband met 50 heeft alles te maken met levenservaring en wijsheid. Iets waar je trots op mag zijn.